Praktyczne wskazówki dotyczące wnoszenia skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

RESPEKT!

 

"Czy można, z pominięciem krajowej drogi sądowej, wnieść skargę bezpośrednio do Trybunału?
Zasadą jest, iż wcześniej należy wykorzystać przysługujące środki zaskarżenia w kraju. Trybunał działa bowiem na zasadzie subsydiarności, co oznacza, że nie rozpozna żadnej sprawy, w której dostępne stronie krajowe środki zaskarżenia nie zostały uprzednio wykorzystane. Ponadto, istota indywidualnej skargi do ETPC polega bowiem na tym, że jednostka, która chce wnieść skargę do Trybunału na naruszenie przez Państwo jej praw(a) gwarantowanych(ego) przez Europejską Konwencję Praw Człowieka najpierw musi dać Państwu szansę naprawienia wyrządzonej szkody."

.

 

....

Praktyczne wskazówki dotyczące wnoszenia skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

 

Europejski Trybunał Praw Człowieka jest europejskim organ sądownictwa międzynarodowego. Odróżnić go należy od Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu, który jest organem sądowym Unii Europejskiej.

Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.
Każdy, kto uważa, że jego prawa i wolności gwarantowane przez Europejską Konwencję Praw Człowieka zostały naruszone przez Państwo - Stronę Europejskiej Konwencji, może skierować skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (dalej: ETPC).
Skarga ta, zgodnie z art. 34 i 35 Europejskiej Konwencji, musi jednak spełniać kilka warunków formalnych, aby Trybunał mógł nadać jej dalszy bieg. Zaznaczyć należy, że skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu nie w każdej sprawie, w której zakończyło się postępowanie sądowe, będzie uzasadniona.

Wnosząc skargę do ETPC należy znać podstawowe zasady towarzyszące temu postępowaniu. Są one następujące:
• podstawę prawną skargi mogą stanowić zarzuty dotyczące tylko i wyłącznie naruszenia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka lub jej Protokołów dodatkowych, ratyfikowanych przez Państwo-Stronę Konwencji.
• skarga do Trybunału w Strasburgu przysługuje tylko w takiej sytuacji, gdy skarżący uważa, że stał się ofiarą naruszenia przez Państwo praw zawartych w Europejskiej Konwencji. Oznacza to, że przed Trybunałem skarżyć można tylko i wyłącznie państwo za jego działania lub zaniechania (a nie osoby fizyczne, organizacje czy prywatne fundacje).
• skarga może dotyczyć tylko takich naruszeń Konwencji (zdarzeń), które miały miejsce po ratyfikacji Europejskiej Konwencji przez Państwo pozwane. Oznacza to, że kompetencje Trybunału są ograniczone czasowo, i tak np. w stosunku do Polski, Europejska Konwencja obowiązuje od 1 maja 1993 roku, a Protokół dodatkowy, gwarantujący ochronę własności, od 10 października 1994 roku. W stosunku do innych Państw członkowskich Rady Europy konieczne jest ustalenie daty ratyfikacji wskazanych powyżej traktatów.
• przed wniesieniem skargi do Trybunału konieczne jest wyczerpanie krajowych środków odwoławczych, zgodnie z przepisami prawa polskiego. Oznacza to, co do zasady, że:
- w sprawach cywilnych – należy wnieść apelację i skargę kasacyjną, jeżeli ta przysługuje, w sprawach karnych – apelację i kasację, jeżeli ta przysługuje,
- w sprawach administracyjnych – należy odwołać się do organu administracji II instancji, a następnie wystąpić ze skargą do wojewódzkiego sądu administracyjnego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego,
- w sprawach dotyczących przewlekłości postępowania sądowego – należy wnieść skargę na przewlekłość postępowania sądowego do sądu krajowego, zgodnie z ustawą z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz.
1843).
• Skargę można wnieść w terminie sześciu miesięcy od daty wydania ostatecznej decyzji w sprawie. Terminu tego nie można przedłużyć, ani przywrócić.
• Trybunał nie rozpatrzy żadnej sprawy, jeżeli została ona poddana innej międzynarodowej procedurze dochodzenia czy też rozstrzygnięciu.

Niespełnienie chociażby jednego z powyższych warunków skutkuje uznaniem skargi za niedopuszczalną i w konsekwencji odrzuceniem jej przez ETPC.

Procedura postępowania przed ETPC:
• Skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (ETPC) można wnieść samodzielnie. Konieczne jest jednak wypełnienie oficjalnego formularza skargi, do którego należy dołączyć kserokopie wydanych w sprawie orzeczeń sądowych.
• Skargę do ETPC wnosi się bezpośrednio do Trybunału na następujący adres:

The Registrar
European Court of Human Rights
Council of Europe
F-67075 Strasbourg Cedex
France

• Złożenie skargi jest wolne od opłat.
• Skargę na początkowym etapie postępowania przed ETPC można wnieść w języku polskim.
• Trybunał bada skargę najpierw pod kątem jej dopuszczalności, a więc czy spełnia ona kryteria formalne, a w przypadku stwierdzenia, że zostały one łącznie spełnione, przechodzi do badania skargi pod kątem merytorycznym.
• Jeżeli skarga nie spełnia któregokolwiek warunku formalnego, wtedy Trybunał wydaje krotką decyzję o niedopuszczalności skargi. Nie ma możliwości odwołania się od takiej decyzji Trybunału.
• Jeżeli Trybunał uzna, że skarga spełnia wszystkie kryteria formalne, wtedy przesyła ją rządowi państwa z prośbą o ustosunkowanie się do zarzutów podnoszonych przez skarżącego (jest to tzw. etap komunikacji skargi).
• Na etapie komunikacji skargi postępowanie zaczyna toczyć się w językach oficjalnych Trybunału, tzn. w języku angielskim lub też francuskim. Oznacza to, co do zasady, że skarżący powinien komunikować się z Trybunałem w jednym z powyższych języków.
• Od momentu komunikacji skargi, skarżący musi ustanowić pełnomocnika (np. radcę prawnego lub adwokata), który będzie go reprezentował w postępowaniu przed Trybunałem.
• Od momentu komunikacji skargi istnieje możliwość uzyskania pomocy prawnej przez skarżącego. Prezes właściwej Izby Trybunału może na wniosek skarżącego lub z własnej inicjatywy przyznać bezpłatną pomoc prawną skarżącemu, po otrzymaniu od państwa, przeciwko któremu skarga jest skierowana, uwag o dopuszczalności skargi, lub po upływie terminu wyznaczonego do ich przedstawienia. Pomocy prawnej nie można uzyskać we wcześniejszym stadium postępowania, np. w celu wniesienia skargi. Pomoc prawną przyznaje Prezes Izby, jeśli uzna, iż jest to konieczne dla prawidłowego przebiegu postępowania przed Izbą, a skarżący nie dysponuje wystarczającymi środkami finansowymi na pokrycie całości lub części kosztów.
• Jeżeli Trybunał stwierdzi, że doszło do naruszenie Konwencji przez państwo, wydaje wyrok stwierdzający naruszenie Konwencji i przyznający skarżącemu tzw. „słuszne zadośćuczynienie". Nie zmienia on jednak wyroku sądu krajowego.
• Nad egzekucją wyroku Trybunału czuwa Komitet Ministrów Rady Europy.


Najczęściej zadawane pytania.

Co może być przedmiotem skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka?
Skarga może dotyczyć, między innymi, naruszenia prawa do życia, do ochrony przed torturami i nieludzkim traktowaniem, do wolności i bezpieczeństwa, do sprawiedliwego procesu sądowego bez zbędnej zwłoki, do poszanowania prywatności, życia rodzinnego i korespondencji, do wolności wyrażania opinii – włącznie z wolnością prasy – oraz wolności myśli, sumienia i religii, jak również wolności stowarzyszania się, czy też ochrony prawa własności.

W jakich sprawach polskich Trybunał najczęściej orzekał?
Orzecznictwo Trybunału strasburskiego jest bardzo różnorodne; przykładowo można wskazać skargi dotyczące stosowania i przewlekłości tymczasowego aresztowania, przewlekłości postępowania sądowego i egzekucyjnego, naruszenia wolności słowa i wolności stowarzyszania się, naruszenia prywatności, czy też ochrony prawa własności.

Czy można odwołać się do Trybunału od niekorzystnego wyroku sądowego, na podstawie art. 6 Europejskiej Konwencji?
Trybunał nie jest kolejną instancją odwoławczą od orzeczeń wydanych przez sądy polskie. Oznacza to, że skargi, w których skarżący kwestionuje zasadność wyroku (niesprawiedliwy i krzywdzący wyrok, interpretacja prawa krajowego przez sąd, ocena dowodów itp.), w świetle dotychczasowego orzecznictwa ETPC są uznawane za niedopuszczalne, ponieważ w istocie nie dotyczą one praw i wolności gwarantowanych przez Europejską Konwencję Praw Człowieka. Żaden przepis Europejskiej Konwencji, a w szczególności jej art. 6, nie gwarantuje skarżącemu prawa do otrzymania korzystnego orzeczenia sądowego.

Dlaczego Trybunał nie może zmienić czy też uchylić niesprawiedliwego, zdaniem skarżącego, wyroku sądu krajowego?
Europejski Trybunał Praw Człowieka wielokrotnie podkreślał w swym orzecznictwie, iż nie jest „sądem apelacyjnym od niekorzystnych rozstrzygnięć" sądów krajowych i dlatego nie jest jego zadaniem badanie błędów – co do faktów i co do prawa – popełnionych przez sąd krajowy. Stosownie do art. 19 Europejskiej Konwencji, obowiązkiem Trybunału jest kontrola zobowiązań podjętych przez Układające się Strony Konwencji.

Czy w sprawie podatkowej można odwołać się do Trybunału?
Z orzecznictwa Trybunału wynika, iż sprawy dotyczące kwestii podatkowych nie są sprawami o charakterze cywilnym, czy też karnym, co w konsekwencji powoduje, że art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji nie znajduje w nich zastosowania. Sprawy podatkowe znajdują się, więc poza jurysdykcją Trybunału.

Czy w sprawie o przyznanie renty lub podwyższenie emerytury można zwrócić się do Trybunału?
Europejska Konwencja Praw Człowieka nie gwarantuje praw socjalnych, a w szczególności prawa do otrzymywania renty czy też emerytury w określonej wysokości. Dlatego też brak jest podstaw prawnych do tego, aby w takich sprawach występować ze skargami do Trybunału.

Jakie środki odwoławcze należy wykorzystać przed wniesieniem skargi do Trybunału?
Przed wniesieniem skargi do Trybunału, w zależności od rodzaju sprawy, konieczne jest wyczerpanie dostępnych stronie krajowych środków odwoławczych, zgodnie z przepisami prawa polskiego. Oznacza to, co do zasady, że w sprawach:
- cywilnych – należy wnieść apelację i skargę kasacyjną, jeżeli ta przysługuje,
- karnych – apelację i kasację, jeżeli ta przysługuje,
- administracyjnych – należy odwołać się do organu administracji II instancji, a następnie wystąpić ze skargą do wojewódzkiego sądu administracyjnego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, dotyczących przewlekłości postępowania sądowego – należy wnieść skargę na przewlekłość postępowania sądowego do sądu krajowego, zgodnie z ustawą z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz. 1843).

Czy i na jakich zasadach można wnieść skargę do Trybunału na przewlekłość postępowania sądowego?
Osoby chcące wnieść do Trybunału skargę na przewlekłość postępowania sądowego na podstawie art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji muszą najpierw zaskarżyć przewlekłość postępowania do sądu polskiego, zgodnie z ustawą z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz.1843). W przeciwnym razie ich skarga zostanie odrzucona przez Trybunał z powodu niewykorzystania krajowych środków odwoławczych. Dopiero po spełnieniu tego warunku można wnieść skargę do Trybunału.

Czy można, z pominięciem krajowej drogi sądowej, wnieść skargę bezpośrednio do Trybunału?
Zasadą jest, iż wcześniej należy wykorzystać przysługujące środki zaskarżenia w kraju. Trybunał działa bowiem na zasadzie subsydiarności, co oznacza, że nie rozpozna żadnej sprawy, w której dostępne stronie krajowe środki zaskarżenia nie zostały uprzednio wykorzystane. Ponadto, istota indywidualnej skargi do ETPC polega bowiem na tym, że jednostka, która chce wnieść skargę do Trybunału na naruszenie przez Państwo jej praw(a) gwarantowanych(ego) przez Europejską Konwencję Praw Człowieka najpierw musi dać Państwu szansę naprawienia wyrządzonej szkody.

Czy mimo niewniesienia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego z powodu braku środkow finansowych można skierować skargę do Trybunału?
Nie, taka skarga musiałaby zostać odrzucona przez ETPC z powodu niewykorzystania krajowych środków odwoławczych. Niestety, trudna sytuacja materialna skarżącego nie zwalnia go z obowiązku wykorzystania krajowej drogi sądowej.

Czy przed wniesieniem skargi do Trybunału należy wystąpić ze skargą o wznowienie postępowania?
Skarga o wznowienie postępowania sądowego nie jest uważana przez Europejski Trybunał Praw Człowieka za skuteczny środek odwoławczy. W związku z powyższym, przed wniesieniem skargi do Trybunału nie jest konieczne wykorzystanie tego środka. Ponadto, skarżący ryzykuje uchybieniem terminu do wniesienia skargi.

Czego można się domagać od Trybunału za naruszenie Konwencji?
Zgodnie z art. 41 Europejskiej Konwencji, w przypadku stwierdzenie przez Trybunał naruszenia przez Państwo praw gwarantowanych przez tę Konwencję, skarżący może żądać przyznania przez Trybunał tzw. „słusznego zadośćuczynienia", na które składa się kwota pieniężna z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia oraz wydatków poniesionych w toku postępowania sądowego w kraju i przed Trybunałem. Trybunał nie ma kompetencji, które pozwalałyby mu na pociągnięcie do odpowiedzialności np. urzędników, prokuratorów, czy też sędziów.

Jak należy rozumieć pismo Trybunału informujące o nadaniu skardze numeru i rozpoznaniu sprawy najszybciej jak to jest możliwe?
Pismo takie jest to tzw. „list rejestracyjny", ktory ma na celu jedynie poinformowanie skarżącego, że skarga została zarejestrowana przez ETPC pod oznaczonym numerem i najpierw Trybunał zbada skargę pod kątem jej dopuszczalności (czy skarga spełnia kryteria formalne skargi, o których mówi art. 34 i 35 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka), a dopiero potem pod kątem merytorycznym. List ten nie oznacza jeszcze, że przedstawiona skarga została uznana za dopuszczalną i zostanie wydane w niej korzystne dla skarżącego orzeczenie.

Kiedy i do kogo można wystąpić o udzielenie pomocy prawnej w postępowaniu przed Trybunałem?
Pomoc prawna przyznawana jest przez Trybunał, co do zasady, na wniosek skarżącego. Wystąpić z takim wnioskiem można dopiero wtedy, kiedy Trybunał poinformuje skarżącego, iż skarga została zakomunikowana rządowi polskiemu.

Kto może pomoc w wyborze pełnomocnika, który będzie reprezentował skarżącego w postępowaniu przed Trybunałem?
Pełnomocnikiem przed Trybunałem może być wybrany przez skarżącego dowolny adwokat lub radca prawny. W przypadku trudności ze wskazaniem takiego pełnomocnika, należy skontaktować się z Naczelną Radą Adwokacką (00-202 Warszawa, ul. Świętojerska 16. tel. 22-6354062) lub też zwrócić się do właściwej Okręgowej Rady Adwokackiej z prośbą o pomoc.

Co oznacza pismo, w którym Trybunał informuje, iż uznaje skargę za niedopuszczalną?
Oznacza ono, że sprawa z powodów formalnych została przez Trybunał odrzucona. Nie istnieje możliwość zaskarżenia takiej decyzji Trybunału.

 

 

Nowszy post Strona główna

 

Quelle

 

http://etpcz.blogspot.com/2009/12/praktyczne-wskazowki-dotyczace.html